Waar komt pindakaas vandaan?
Seizoen 3 (2024): tot en met 13 november verschijnt elke woensdag een nieuwe aflevering. Dit is een serie over de verrassende herkomst van doodgewone woorden. In seizoen 2 (2021) bespreken we in zo'n 10 minuten de herkomst van verschillende woorden die je kunt tegenkomen in alledaagse situaties, zoals in de kroeg, in je kledingkast of in bekende uitdrukkingen. Want heeft ‘bockbier’ misschien iets met geiten te maken, hoe komt de ‘smoking’ aan zijn naam en wie is precies de ‘sjaak’? In seizoen 1 (2020) bespreken we per aflevering de herkomst van een enkel woord in een paar minuten. Presentatie: Laura van Eerten, Caspar Stalenhoef en Frieda Steurs. Muziek: Michel van der Zanden. Afbeelding: Studio Mals. Meer informatie: ivdnt.org
Waar komt pindakaas vandaan?
Waar komt deadline vandaan?
Stuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)
In deze aflevering: waarom is deadline zo’n heftig woord? Frieda Steurs vertelt.
Dit is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal, gemaakt door Laura van Eerten en Caspar Stalenhoef, met muziek van Michel van der Zanden. De afbeelding is van Studio Mals. Deze podcastserie is geïnspireerd op de drie boeken die het Instituut voor de Nederlandse Taal heeft gemaakt in samenwerking met het Genootschap Onze Taal. Wil je meer antwoorden op vragen over woorden? Bestel dan het boek ‘Waar komt suikerspin vandaan?’ Meer over woorden vind je natuurlijk ook op de website van het Instituut voor de Nederlandse Taal.
In deze aflevering: waarom is deadline zo'n heftig woord?
We moeten allemaal weleens iets afmaken voor een bepaalde deadline.
Maar dat woord…...deadline...….doodlijn, als je het letterlijk naar het Nederlands zou vertalen. Dat klinkt nogal angstaanjagend voor het uiterste tijdstip waarop iets klaar moet zijn.
Waarom heet het zo?
In deze betekenis van het woord is het voor het eerst gebruikt in de Amerikaanse krantenwereld. Daar is de deadline al heel lang het uiterste moment waarop een journalist zijn of haar tekst nog kan inleveren - om nog mee te gaan in de eerstvolgende editie van de krant.
Andere branches gingen het woord al snel op dezelfde manier gebruiken. Ook in andere landen werd dit Engelse woord overgenomen. Het is een term die vandaag de dag in grote delen van de wereld begrepen wordt. In Nederland wordt het soms nog weleens vertaald naar doodlijn, maar deadline is de gewone term.
Er zijn twee verklaringen voor waarom de gedrukte media juist op dít woord kwamen.
De eerste: het was drukkersjargon. Bij het zetten van de letters zouden die voorbij deze lijn niet meer afgedrukt kunnen worden.
De tweede verklaring is wat spannender en die wordt dan ook vaker genoemd. Daarvoor moeten we terug naar de Amerikaanse Burgeroorlog, van 1861 tot 1865. Toen werd deadline gebruikt voor de lijn in een militaire gevangenis waarbuiten een gevangene kon worden neergeschoten. Binnen een gevangeniskamp lag die op ongeveer zes meter afstand van de omheining. Wie de deadline passeerde werd meteen door de kampwachters onder vuur genomen.
In de krantenwereld moeten ze vervolgens gedacht hebben: zo onverbiddelijk is ook de inlevertermijn voor onze stukken. En daarom gaven ze dat de naam: deadline.